Sırüstü Tekniği Nedir?

Bu teknik Osmanlı ve Selçuklularda oldukça önem taşır. Yüzyıllardan gelen bu gelenek, günümüzde hala sürdürülmektedir.
Peki, bu çinide sırüstü tekniği nedir?

 

Çinide Sırüstü Tekniği Nedir?

Çinide sırüstü tekniği en çok Selçuklular döneminde görülmüştür. Ardından Osmanlı döneminde ise geliştirilmiş ve tahmini olarak bugünkü halini almıştır. Eski yıllarda oldukça popüler ve yaygın olan çini, günümüzde de hala bazı belli alanlarda kullanılmaya devam etmektedir. Kültürümüz ve geçmişimiz gereği birçok insan da bu yapıları beğenmekte ve hayran olmaktadır. Oldukça meşakkatli ve emek isteyen bir yapım süreci olmasından mıdır bilinmez, görsel özellikleri de oldukça tatmin edicidir.

Bir tarafı sır ile kaplanmış, üzeri renkli ve çeşitli çiçek resimleriyle veya farklı motifler ile süslü, dekorasyon işlerinde yere ve duvarlara kullanılan pişmiş balçık levhaya çini denmektedir. Bu sır üstü tekniği de, çininin dekorasyon alanında duvarlara ve yerlere döşenmeye hazır hale gelmesini sağlayan, üzeri süslenilmiş haline getirilme sürecine verilen isimdir.

Günümüzde bu kültürü yaşatmak için çini yapım aktiviteleri ve kursları bazı bölgelerde bulunmaktadır. Bu işlem hem bir sanat olarak değerlendirilmekte hem de bir zanaat. İki türlü de oldukça zevkli ve para kazandırabilecek bir işlem olduğu söylenilebilir. Çünkü son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile beraber çini talebi bir nebze de olsa azaldığı için ustasını bulmak da daha da zorlaşmış gibi görünmekte.

Günümüz teknolojisini ve gelişmelerini düşünecek olur isek, eski zamanların kalebodur ya da fayansıdır denilebilir. Ancak bundan çok daha fazla emek isteyen, farklı malzemelerden oluşan ve görsel özelliği fazla hali denilebilir. Eski zamanlarda makinaların, seri üretimin ve fabrikasyon ürünlerin bulunmadığı dönemlerde bu çini yapımının özel yetiştirilmiş ustaları olmaktaydı. Bu ustalar çinileri tek tek el ile boyamakta, çizmekte ve üretmektelerdi. Peki bu çinide sırüstü tekniği nasıl yapılır bunu detaylandıralım.

 

 

Çinide Sırüstü Tekniği Nasıl Yapılır?

Bu teknikte öncelik ile pişmiş olan toprak saydam olmayan bir sır ile kaplanır. Pişirilmenin ardından üzeri çeşitli boya ve desenler ile süslenir. Bu işlemin ardından tekrar fırınlanır ve tekrar pişirilir. Bazı durumlarda kullanılan boyadan kaynaklı olarak pişirilip fırından çıkarıldıktan sonra daha fazla parlama olabilir. Bu tamamen boya ile alakalı bir durumdur.

Çinide sırüstü tekniği yüzyıllardan gelen bir gelenek ve teknik olmasından dolayı oldukça sağlam bir yapıya sahip olmaktadır. Çünkü eski yıllarda inşaat ve dekorasyon alanında uzun ömürlü olması dikkate alınarak malzeme üretimi yapılırdı. Bu sebep ile çiniler, günümüzde her yapı markette ve inşaat malzemeleri satan işletmelerde bulunabilen kalebodur ve fayansa göre daha sağlam olarak bilinmektedir.

Bunun yanı sıra görünüş ve desen olarak da geleneksel bir yapıya sahip olan çiniler eski tarz görünüşler seven birçok kişi tarafından hala tercih edilmekte. Kaliteden ödün verilmeden sağlamlığı ve parlaklığı korunarak üretilen çiniler günümüzde hala mevcut. Bunlar hala satın alınabilir ve istediğiniz mekanlarda kullanılabilir.

Bu eskimeye yüz tutmuş kültür son dönemlerde yaşatılmaya devam etmekte. İlgilileri ve meraklıları da hala mevcut görünüyor. Çinide sırüstü tekniği de önemini korumak ile beraber, bu tekniği öğrenmek isteyenleri de hala bulunmakta.